Peru's Best Kept Secret

Het beste geheim van Peru

Een wandeling tussen de wolken

De noordelijke provincie Chachapoyas omvat een spectaculair frisgroen berggebied met duizelingwekkende canyons, wilde bergrivieren en klaterende watervallen. De toeristische infrastructuur is een stuk beperkter hier dan in het befaamde zuiden. Ondanks het vele bochtenwerk op de weg geniet je hier voortdurend van de meest indrukwekkende panorama’s die Peru te bieden heeft. Vergaap je aan een bijzondere plantengroei van reusachtige bromelia's, hoge cactussen, weelderige mossen en varens naast 3000m hoge Andespieken die hoog boven je uitreiken.

Kuelap & de Wolkenmensen

Chachapoyas dankt zijn naam aan haar grootste beschaving van weleer. Want op een rotsplateau boven de Utcubamba rivier ligt het 1200 jaar oude fort van Kuelap. Dit zogenaamde Machu Picchu van het Noorden was de hoofdstad van de wolkenmensen (Chachapoyas) die zich hier zes eeuwen vóór de bloeitijd van de Inca’s vestigden. Ze heersten over een gebied van ruim 25.000 vierkante kilometer, de huidige Peruaanse regio 'Amazonas'.

De nog voor de Incatijd gebouwde vesting Kuelap, ligt ver buiten het bereik van de gemiddelde toerist waardoor je de site in vrij rustige omstandigheden kan bezoeken (uitgez. lokale feestdagen). Het betreft zonder twijfel een archeologische schat want door de hoeveelheid aan vondsten kon men enorm veel kennis vergaren over dit uitzonderlijke volk.

Kuelap werd ontdekt in 1843 op de 3050 meter hoge Barreta berg, in de ceja de la selva (de wenkbrauw van de jungle). Hun bloeiende beschaving kende een glorietijd tussen ca. 800 n.C. tot ca. 1540 n.C. De zwaar versterkte burcht werd gebouwd na een heuse samenwerking die tot stand kwam door pelgrims die naar Kuelap afzakten. Alsook door het wederzijds respect tussen de Chachapoyas nederzettingen onderling, dit over een tijdspanne van 1500 jaar. Dit systeem heette de ‘mita of minga’.

Het meest opmerkelijke is dat Kuelap de énige stad was in het hele Andesgebergte die de goed georganiseerde Inca’s (na 70 jaar proberen) nooit konden veroveren. Dit zorgde ervoor dat de Inca’s een diep respect hadden voor de Chachapoyas. Hoe kwam dat dan, en wat was het geheim van deze wolkenmensen?

De glorietijd

De welvaart van de Chachapoyas kon je toeschrijven aan het feit dat ze gerespecteerde handelaars waren, waardoor ze in aanraking kwamen met ideeën, kennis, voorwerpen etc. uit andere culturen. Bij opgravingen in de regio vond men talrijke voorwerpen terug uit de Huari-, Moche-, Chimu- én zelfs de Incacultuur. Ook exotische voorwerpen zoals de spondylus uit de Amazone werden teruggevonden in Kuelap. De Chachapoyas bleken bijzonder intelligent te zijn en waren nog beter georganiseerd dan de Inca’s.

Voor de bouw van hun huizen en (ommuurde) steden kozen ze (net als de Inca’s) gewaagde maar meesterlijke strategische locaties uit; tegen de rotskliffen aan of bovenop een rotsplateau waardoor ze de vijand lang op voorhand konden onderscheppen. Een hoge ligging (3050m) zorgde ervoor dat levensmiddelen goed bewaard bleven.

Ze hadden een eigen taal (Chacha) en irrigatiesysteem, een politiek en administratief systeem, ze waren goede astronomen met een eigen kalender, ze beheersten de alternatieve geneeskunde, waren goede architecten, enz. Kuelap toont religieuze gebouwen en ceremoniële pleinen. Sommige huisjes hadden caviahokken, wapenkasten en nissen in de muren waarin de doden begraven werden.

Tijdens de belegering van de Inca’s huisvestte de citadel Kuelap tot 3000 inwoners met een goed georganiseerd leger (dat groter was dan dat van de Inca’s).
Het aantal inwoners kon men onderzoeken door een telling van het aantal atypische cirkelvormige huizen alsook de mummies/beenderen die men teruggevonden heeft tussen de stadsmuren en in de mausolea (bekende voorbeelden: Revash, Karajia).

Het einde

Het verval van Kuelap en de Chachapoyas beschaving is toe te schrijven aan de Spaanse invasie. Toen de Spanjaarden de machtige Inca’s overwonnen hadden, waren de Chachapoyas te naïef te denken dat ze een verbond met de Spanjaarden konden creëren tegen hun gemeenschappelijke vijand. De bevolking van Kuelap raakte verdeeld in een intern conflict. Eén groep krijgers wilde zich aansluiten bij de Spanjaarden, een andere patriottische groep wilde in Kuelap blijven en sterven als het moest en een laatste (slimmere) groep voelde dat het met Kuelap gedaan was en trok richting Ecuador, Colombia (ciudad perdida) of Zuid-Peru. De patriottische Chachapoyas die bleven, hebben hun eigen volk uitgemoord (gemummificeerd) & de stad platgebrand. Dit om te vermijden dat hun cultuur in handen van de Spanjaarden zou vallen.

De citadel Kuelap was lange tijd moeilijk te bereiken maar sinds begin maart 2017 werd er, met de hulp van een Frans bedrijf, een moderne kabelbaan aangelegd waardoor je de site bereikt na een 25 min. durende rit (m.u.v. bepaalde onderhoudsdagen op maandag).

Gocta waterval

Wie naar Kuelap reist, kan een bezoek aan de Gocta waterval niet overslaan. Het gaat om één van de meest iconische natuurverschijnselen van Noord-Peru die lokaal gekend staat als de 'Moeder van alle watervallen'.

Met zijn 771 meter is ze de op twee na hoogste waterval ter wereld, met een eerste drop van 231 m en een tweede van 540 m. De waterval wordt niet gevoed door rivieren maar door uitgestrekte wetlands op een zeer vochtige en regenachtige vlakte. Niemand kent de exacte oorsprong van de naam ‘Gocta’ vandaar dat Gocta omgeven is door lokale legenden die verwijzen naar allerlei geesten die de waterval beheersen.

Je vertrekt bij het ochtendgloren vanuit het afgelegen dorp Cocachimba en maakt een wandeling van ong. 2 uur 30 minuten tussen frisgroene varens en langs reusachtige bloemen en planten naar de voet van de watervallen. De tocht gaat door heuvelig en soms bergachtig terrein met hoogteverschillen rond de 800 m.

Vroeger lag er in de omgeving een kleine, maar voor de bevolking belangrijke, zoutmijn. Ex-president Fujimori liet de mijn sluiten met de smoes dat het de gezondheid van de lokale bevolking zou verbeteren. In realiteit wilde hij de zoutbusiness uit de Stille Oceaan stimuleren. Mensen werden arm en verlieten de regio. Enkelen bleven en startten veeboerderijen.

geschreven door Helen De Meyer